شناسائی منابع تحمل به خشکی در نژادهای بومی گندم نان

به منظور شناسایی ژرم پلاسم متحمل به خشکی، تعداد 97 ژنوتیپ گندم نان که اکثراً دارای منشاء ایرانی بودند در دو شرایط نرمال و تنش خشکی، بطور جداگانه در مزرعه پژوهشی ورامین، مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب آماری لاتیس با سه تکرار انجام گرفت. تنش خشکی از طریق قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله اعمال گردید. صفات زراعی اندازه گیری و شاخص های تحمل تنش، محاسبه گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان دهنده تفاوت معنی دار بین محیط ها، ژنوتیپ ها و اثر متقابل محیط و ژنوتیپ برای تمام صفات مورد مطالعه بود. شاخص های sti، hm، gmp و mp به عنوان بهترین شاخص ها برای گزینش ژنوتیپ های متحمل شناخته شدند. تعداد 30 ژنوتیپ واقع در گروه a از تقسیم بندی فرناندز، دارای عملکرد دانه بالاتری در هر دو شرایط تنش خشکی و نرمال بودند. چهار مؤلفه اصلی، میزان 44/71 درصد از تغییرات داده ها را توجیه نمود. مؤلفه اصلی اول ژنوتیپ های متحمل خشکی با ظهور سنبله زودهنگام را متمایز نمود و مؤلفه اصلی دوم بر ظهور سنبله دیرهنگام تر تأکید داشت. نتایج این تحقیق تعداد زیادی از ژنوتیپ های متحمل به خشکی برتر را شناسائی نمود که در برنامه های اصلاحی تحمل به تنش خشکی در گندم قابل بهره برداری می باشند.